Nie szukamy nikogo oprócz ludzi. Nie potrzeba nam innych światów. Potrzeba nam luster.
Stanisław Lem | „Solaris”
Film i ćwiczenia z wyobraźni na temat przyszłości naszej cywilizacji szły ze sobą w parze od samych początków X Muzy. Zrealizowana przez Georges’a Mélièsa filmowa „Podróż na Księżyc” to jedna z najbardziej znanych i wciąż fascynujących produkcji w historii kinematografii. Kino jako „wehikuł magiczny” okazało się medium szczególnie podatnym, by za jego pośrednictwem materializować na ekranie najbardziej fantastyczne, zadziwiające, ale i niepokojące wizje tego, co (nie)może się wydarzyć. Wraz z upływem czasu ruchome obrazy wykorzystujące tematy i motywy zaawansowanych technologii, eksperymentów naukowych i obcych galaktyk stworzyły wyrazistą konwencję opowiadania o naszych lękach i nadziejach dotyczących, tego co przyniesie przyszłość. Tegoroczny całoroczny cykl Kina Kosmos to podążająca tym tropem próba filmowego i kulturowego eksplorowania – jak określa to Marcin Napiórkowski – różnych „historii przyszłości” rozpiętych między utopią i jej przeciwieństwem. Przyglądając się klasyce filmowego gatunku science fiction, cykl skupi się na tym, jak wyobrażano sobie przyszłość u zarania kina, kiedy marzeniem pozostawało stworzenie maszyny latającej, aż po czasy, gdy ludzkość zastanawia się, w jaki sposób powstrzymać kryzys klimatyczny i do czego może doprowadzić niekontrolowany rozwój technologii.
Rozpoczniemy od wspomnianego już Georges’a Mélièsa – pierwszego wizjonera kina, „wierzącego w obraz” geniusza, który nie wahał się używać kina do kreowania nowych światów i fantastycznych obrazów przyszłości. Podczas kolejnych spotkań przyjrzymy się amerykańskim klasykom z lat 50. i 60. oraz ich politycznym i społecznym kontekstom, a także samej historii rozwoju tego fascynującego filmowego gatunku. W pierwszej części cyklu będziemy także badać, jak science fiction funkcjonuje w ramach kina artystycznego i autorskiego oraz w jaki sposób wchodzi w dialog z klasyką kina i swoimi wielkimi filmowymi protoplastami. Naszym comiesięcznym pokazom klasyki kina science fiction towarzyszyć będą spotkania z filmoznawcami, kulturoznawcami i ekspertami zajmującymi się szeroko rozumianym fenomenem gatunku science fiction w kinie, nauce i w kulturze.
2023. ROK Z KINEM SCIENCE FICTION | PROGRAM | CZĘŚĆ I
22.02 | środa | 18.30
Georges Méliès: zestaw filmów | Francja | 1902-1912 | 96 min + 60 min wykład przed filmem
Podróż na księżyc, 1902, 15 min | Podróże Guliwera, 1902, 4 min | Królestwo wróżek, 1903, 18 min | Podróż do krainy niemożliwości, 1904, 21 min | Niezwykły sterowiec, 1905, 3 min | Zaćmienie, 1907, 2 min | Zdobycie bieguna, 1912, 33 min
Rok z kinem science fiction rozpocznie przygotowany przez La Cinémathèque française pokaz filmów Georges’a Mélièsa – prekursora gatunku, ojca efektów specjalnych i twórcy o niezwykłej filmowej wyobraźni. Oprócz jego najsłynniejszej „Podróży na księżyc” z 1902 roku zobaczymy na ekranie sześć krótkich filmów, w większości opartych na motywach klasycznych pozycji Juliusza Verne’a, H.G. Wellsa czy Jonathana Swifta.
Wykład przed filmem wygłosi Marcin Napiórkowski, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, badacz postrzegania nowych technologii oraz współczesnych mitów kierujących naszym życiem, autor niedawno wydanej publikacji „Naprawić przyszłość. Dlaczego potrzebujemy lepszych opowieści, żeby uratować świat?”.
Pokaz w ramach projektu „Żywioły kina. Twórcza moc przyrody”
23.03 | czwartek | 18.30
Inwazja porywaczy ciał, reż. Don Siegel | USA | 1956 | 80 min
Film – kwintesencja amerykańskich nastrojów społecznych podczas zimnowojennych niepokojów: jak mało która produkcja udowadnia, że teksty kultury z dziedziny fantastyki jak żadne inne gatunki oddają najgłębsze lęki czasu i miejsca, w których powstały. Mieszkańcy kalifornijskiego miasta mierzą się z przebiegłą pozaziemską inwazją, taktyka agresorów polega na hodowaniu i ożywianiu idealnych kopii „przykładnych obywateli”.
Przed filmem prelekcję o historii kina science-fiction lat 50. wygłosi prof. Agnieszka Nieracka.
20.04 | czwartek | 18.30
Planeta małp, reż. Franklin J. Schaffner | USA | 1968 | 112 min
Scenariusz filmu został luźno oparty na powieści fantastyczno-naukowej z 1963 roku autorstwa francuskiego pisarza Pierre’a Boulle’a (autora m.in. „Mostu na rzece Kwai”). Opowieść o astronautach, których statek rozbija się na planecie zamieszkałej przez społeczeństwo inteligentnych małp nie tylko okazała się trzymającym w napięciu filmem przygodowym, ale stawiała ważne pytania o istotę człowieczeństwa. Film, wyróżniony honorowym Oscarem przyznanym Johnowi Chambersowi za charakteryzację, rozpoczął słynną w latach 70. serię filmów o tym samym tytule: pełnych metraży oraz seriali telewizyjnych.
Przed filmem prelekcję o historii kina science-fiction lat 60. wygłosi prof. Agnieszka Nieracka.
23.05 | wtorek | 18.30
Mechaniczna pomarańcza, reż. Stanley Kubrick | Wielka Brytania, USA | 1971 | 136 min
Brawurowa ekranizacja powieści Anthony’ego Burgessa, brutalne i kontrowersyjne arcydzieło Stanleya Kubricka, który trzy lata po premierze filmu „2001: Odyseja kosmiczna” udowodnił, że w gatunku science fiction nie powiedział jeszcze ostatniego słowa. W dystopijnej wersji Wielkiej Brytanii Alex i jego gang chuliganów sieją spustoszenie na ulicach. Kiedy Alex zostaje schwytany i skazany na więzienie, jedyną drogą ku wolności okazuje się być udział w kontrowersyjnym eksperymencie…
Prelekcję do filmu wygłosi oraz rozmowę po filmie poprowadzi Jakub Dziewit.
Pokaz w ramach 14. urodzin Klubu Filmowego Ambasada.
15.06 | czwartek | 18.30
Łowca androidów. Blade Runner, reż. Ridley Scott | USA, Hongkong | 1982 | 117 min
Kultowa adaptacja powieści Philipa K. Dicka z Harrisonem Fordem i Rutgerem Hauerem w rolach głównych. Dystopijna wizja Los Angeles z 2019 roku, w której stworzeni w wyniku eksperymentów genetycznych replikanci buntują się i próbują zawalczyć o prawo do ludzkiego życia. Powstrzymać ma ich emerytowany łowca androidów – Rick Deckard.
Ridley Scott, składając wizualny hołd legendarnemu „Metropolis” Fritza Langa i nawiązując do klasyki amerykańskiego kina noir, stworzył tu niezwykle osobisty i wielowarstwowy w swoich odczytaniach, niemalże filozoficzny traktat o ludzkiej naturze.
Prelekcję do filmu wygłosi Andrzej Tuziak, kierownik Filmoteki Śląskiej, autor książki „Łowca androidów. Słowa i obrazy”.
Bilety w cenie: 16 zł | 13 zł | 13 zł z Kartą KAŚKĄ dostępne w kasie Kina Kosmos oraz na Filmowa.net